CALENDAR OF THE ORTHODOX CHURCH OF ABKHAZIA
АҦСНЫ ОРҬОДОҚС НЫХА АМЗАР
CHRISTMAS. ҚЬЫРСАНЫҲӘА
25 December (7 January) . The Birth of our Lord and Savior Jesus Christ (Christmas).
Қьырсамза (ԥхынҷкәынмза) 25 (ажьырныҳәамза 7, жәытәла). Ҳ-Аҳ Ду, ҳ-Анцәа, ҳ-Ҿыхыҩ Иаса Қьырса Ижьра́ (иркьаҿ. Қьырсаныҳәа).
Public holiday in the Republic of Abkhazia.
In honor of this holiday, the month of December is named in the Abkhaz church calendar – Қьырсамза.
From 25 December (7 January) to 5 January (18 January) Wednesday and Friday fasting is canceled.
Қьырсамза 25 (ажьырныҳәамза 7, жәытәла) инаркны ажьырныҳәамза 5-нӡа (ажьырныҳәамза 18-нӡа, жәытәла) ахашеи ахәашеи ҳачгаӡом (ҳхаш-хәашӡом).
Afterfeast — 31 December (13 January).
Аныҳәа ахырқәшара — Қьырсамза 31 (ажьырныҳәамза 13, жәытәла).
Liturgy of St. John Chrysostom. Ац. Иуана Ахьҿы́ Илитургьи́а.
Matins: Gospel of Matthew 2nd verse (1:18–25).
Шьыжьныҳәара: Ма́ҭа иҟынтә Агәырӷьаҿҳәа́ша, 2-тәи ацыԥҵәа́ха (1:18–25).
Liturgy devoted to Galatians, 209th verse (4:4–7). Gospel of Matthew, 3rd verse (2:1–12).
Алитургьи́а: Галаҭаа рахь, 209-тәи ацыԥҵәа́ха (4:4–7). Маҭа иҟынтә Агәырӷьаҿҳәа́ша, 3-тәи ацыԥҵәа́ха (2:1–12).
The dismissal: “Christ, our true God, who was born in a cave and laid in a manger for our salvation”.
Аушьҭра: «Ҳҿыхразы аҳаԥаҿы иизи аҽыхәча́р аҿы ишьҭаҵази Қьырса ҳ-Анцәацәҟьа…».
Шьыжьныҳәараан.
Ма́ҭа иҟынтә Агәырӷьаҿҳәа́ша (Аеванге́лион) цқьа аԥхьара:
18 Иаса Қьырса иира ҟалеит абас: Иан Мариа Иасы́ф данизҳәаха, рҽеидыркылаанӡа Аԥсы Цқьа ила лцәа лтәымкәа дшыҟаз ааԥшит. 19 Лхаҵа Иасы́ф, уаҩ иашан, ари дызлаҟаз мырзакәа доуишьҭырц иақәикит. 20 Аха абас хәыцны ианимаз аамҭазы, ԥхыӡла диҭаауеит ҳ-Аҳ Ду Имаалықь, иагьиеиҳәоит: Иасы́ф, Дауҭ иԥа! Уԥҳәыс Мариа лыдкылара уацәымшәан, избан акәзар иныҟәылго ахшара Аԥсы Цқьа ила ауп лцәа дшалашәаз. 21 Дылхылҵуеит Аԥа, хьӡысгьы иуҭоит Иаса; Уи ижәлар ируз аиакәы́м рхихуеит. 22 Абри зегьы ҟалеит ҳ-Аҳ Ду иҟынтә аԥааимбар ила иҳәаз наӡахаразы: 23 «Абар аҭыԥҳа ахшара лцәа далашәеит, дагьлыхшоит Аԥа, иагьихьӡыртәуеит Еммануи́л, иаанагоит — Анцәа дҳацҟоуп». 24 Иасы́ф ацәа даналҵ, ҳ-Аҳ Ду Имаалықь ишиеиҳәаз иҟаиҵеит: иԥҳәысгьы дидикылт, 25 иҽылзааигәеимтәит Лԥа, аԥхьахша, длоуаанӡагьы[1], хьӡысгьы ииҭеит Иаса.
2-тәи ацыԥҵәа́ха (1:18–25)
At matins.
From the Holy Gospel of Matthew reading:
18 This is how the birth of Jesus Christ came about: His mother Mary was pledged in marriage to Joseph, but before they came together, she was found to be with child through the Holy Spirit. 19 Because Joseph her husband was a righteous man and was unwilling to disgrace her publicly, he resolved to divorce her quietly. 20 But after he had pondered these things, an angel of the Lord appeared to him in a dream and said, “Joseph, son of David, do not be afraid to embrace Mary as your wife, for the One conceived in her is from the Holy Spirit. 21 She will give birth to a Son, and you are to give Him the name Jesus, because He will save His people from their sins.” 22 All this took place to fulfill what the Lord had said through the prophet: 23 “Behold, the virgin will be with child and will give birth to a son, and they will call Him Immanuel” (which means, “God with us”). 24 When Joseph woke up, he did as the angel of the Lord had commanded him, and embraced Mary as his wife. 25 But he had no union with her until she gave birth to a Son [2]. And he gave Him the name Jesus.
2nd verse (1:18–25)
Алитургиаҿы.
Ацқьа цҳаражәҳәаҩ Па́улос Гала́ҭаа ирзишьҭыз ацҳамҭа аԥхьара:
Аишьцәа, 4 иҳәаз аамҭа наӡа анааи, Анцәа Иԥа даҳзааишьҭит, аԥҳәыс илыхшаз, Аԥҟара[3] иацныҟәаз, — 5 Аԥҟара иамҟәыҵакны иамаз рҿыхразы, [Анцәа] иԥацәас ҳҟаларазы. 6 Иԥацәа шәакәны шәаныҟала — Анцәа шәгәы-шәыԥсы Иԥа Идоуҳала ирҭәит, «Абба́, Саб!» ҳәа абас зыбжьы го Адоуҳала. 7 Ус анакәха, шьҭа тәыс иҟоу уакәым — ԥас иҟоу уоуп; ԥас уаныҟала, Қьырса ила Анцәа иҭынха уоуп.
209-тәи ацыԥҵәа́ха (4:4–7)
At the Liturgy.
The Epistle of Paul the Apostle to the Galatians reading:
4 But when the time had fully come, God sent His Son, born of a woman, born under the law, 5 to redeem those under the law, that we might receive our adoption as sons. 6 And because you are sons, God sent the Spirit of His Son into our hearts, crying out, “Abba, Father!” 7 So you are no longer a slave, but a son; and since you are a son, you are also an heir through God.
209th verse
Алитургиаҿы.
Ма́ҭа иҟынтә Агәырӷьаҿҳәа́ша (Аеванге́лион) цқьа аԥхьара:
1 Аҳ Иро́д ихаан Иуде́атә Биҭлее́м аҿы Иаса дани, мрагыларахьтәи адырҩцәа Иерусалим иаҭааит, абасгьы рҳәоит: 2 Дабаҟоу ииз иуде́аа раҳ? Ҳарҭ мрагыларахь уи иеҵәахә шкыдлаз ҳбеит, ҳааит Иара ҳиеихырхәаразы. 3 Аҳ Иро́д ари аниаҳа, деиланарӡыӡеит, иара еиԥш Иерусалим зегьы. 4 Аԥшьаҩыхадацәеи жәлар рышәҟәдырҩцәа зегьи ааизиган дразҵааит: иабыкәу Қьырса дираны дахьыҟоу? 5 Урҭ иарҳәоит: Иуде́атә Биҭлее́м аҿы ауп, избанзар аԥааимбар ила абас еиԥш ануп: 6 «Уара, Иу́да идгьыл, Биҭлее́мгьы, иарбанзаалакь акала Иу́да иқалақь хадақәа уреиҵам: духылҵуеит Аԥыза, Сыжәлар Израилаа́ зыхьчаша». 7 Усҟан Иро́д маӡала адырҩцәа даарыԥхьан, урҭ рахьтә аеҵәа анцәырҵыз аамҭа нҭкааны еилкааны, 8 Биҭлее́мҟа идәықәиҵоит, абас аиԥш раҳәаны: шәца, Асаби ихабар инҭкааны еилышәкаа, данышәыԥшаалакгьы, исзаашәыцҳа, саргьы снеины Иара сиеихырхәаразы. 9 Урҭ аҳ ииҳәаз иазыӡырҩын, рҿынархеит. Ус, абар, мрагыларахь ирбаз аеҵәа рҿаԥхьа иаацәырҵын, ишнеиуаз, Асаби дахьыҟаз аҭыԥ аҽахакны иаангылт. 10 Аеҵәа анырба, агәырӷьара ду иамҽханакит. 11 Аҩны ианыҩнала, ирбеит Асабии Иан Мариеи, рыҽнкажьны Иара иеихырхәеит; нас, рхьаԥшьақәа́ аартны аҳамҭа изнаргоит: ахьы, арафы, асми́рна. 12 Ирбаз аԥхыӡ ала Иро́д иахь ишыхынҳәтәымыз анырзаат, даҽа мҩакала ртәылахь ицеит.
3-тәи ацыԥҵәа́ха (2:1–12)
At the Liturgy.
From the Holy Gospel of Matthew reading:
1 After Jesus was born in Bethlehem in Judea, during the time of King Herod, Magi from the east arrived in Jerusalem, 2 asking, “Where is the One who has been born King of the Jews? We saw His star in the east and have come to worship Him.” 3 When King Herod heard this, he was disturbed, and all Jerusalem with him. 4 And when he had assembled all the chief priests and scribes of the people, he asked them where the Christ was to be born. 5 “In Bethlehem in Judea,” they replied, “for this is what the prophet has written: 6 ‘But you, Bethlehem, in the land of Judah, are by no means least among the rulers of Judah, for out of you will come a ruler who will be the shepherd of My people Israel.’ 7 Then Herod called the Magi secretly and learned from them the exact time the star had appeared. 8 And sending them to Bethlehem, he said: “Go and search carefully for the Child, and when you find Him, report to me, so that I too may go and worship Him.” 9 After they had heard the king, they went on their way, and the star they had seen in the east went ahead of them until it stood over the place where the Child was. 10 When they saw the star, they rejoiced with great delight. 11 On coming to the house, they saw the Child with His mother Mary, and they fell down and worshiped Him. Then they opened their treasures and presented Him with gifts of gold and frankincense and myrrh. 12
3 verse (2:1–12)
Қьырса Иира аушьҭыгатә ҭраԥа́р, 4-тәи абжьы
Уира, Қьырса ҳ-Анцәа, /
аԥсабара дырра лашараны иазкаԥхеит, /
избанзар уи ала аиаҵәақәа рымаҵ зуаз /
аиаҵәа аҟынтә идырҵан, /
Уара, аиашара Амра, уеихырхәареи, /
Уара, хыхьынтәи иаҳхалашо Амра, удырреи. /
Ҳ-Аҳ Ду, иумаз ахьӡ-аԥша!
Troparion of the Nativity of Christ, tone 4
Thy Nativity, O Christ our God, / hath shined upon the world the light of knowledge; / for thereby, they that worshipped the stars / were taught by a star / to worship Thee, the Sun of Righteousness, / and to know Thee, the Dayspring from on high. // O Lord, glory be to Thee.
Қьырса Иира ақада́қь, 3-тәи абжьы.
Ацқьа Роман Ашәаҳәаҩ иаԥҵамҭа
Аҭыԥҳа́ иахьа Хыхьиҟоу дылхылҵуеит, /
адгьылгьы Зымԥан уззымнеиуа аҳаԥы инаҭоит. /
Амаалықьцәа ахьчацәа нарыдкыланы убзарӡы́ рҳәоит, /
адырҩцәа аиаҵәа иацны ицоит, /
избанзар ҳзы диит Аԥшқа — аха́ан Нцәа.
Kontakion of the Nativity of Christ, tone 3
Romanos the Melodist
Today the Virgin giveth birth to Him Who is transcendent in essence;/ and the earth offereth a cave to Him Who is unapproachable./ Angels with shepherds give glory;/ with a star the Magi do journey;/ for our sake a young Child is born, Who is preeternal God.
1-тәи Акано́н. Ацқьа Кәазма́ иаԥҵамҭа. 1-тәи абжьы.1-тәи ашәа
Аирмо́с: Қьырса диуеит — ихьӡ ҳарашәк! /
Қьырса жәҩанынтә дылбаауеит — шәиԥыла! /
Қьырса адгьыл даҭаауеит — шәҿыха! /
Адгьыл, ушынеибаку уизышәаҳәа ҳ-Аҳ Ду, /
ауаагьы, гәырӷьарыла ашәа изышәҳәа, /
избанзар ахьӡ-аԥша игеит Иара!
Canon 1 of St. Cosma of Maium. Voice 1. Song 1.
Irmos: Christ is born; glorify Him!/ Christ comes from heaven; / come to welcome Him!/ Christ is on earth;/ lift up your hearts!/ Sing to the Lord, O earth!/ Be exalted and sing with hearty gladness,/ O ye people, /sing His praise for He is glorified!
Қьырса Иира амшныҳәа иазку адныҳәалара
Ҳаҭыр зқәу аҩызцәа! Аԥсны иқәынхо орҭодоқс қьырсианцәа зегьы уаха Қьырса Иира амшныҳәа, Ижьра́ (абри акәхап, сгәаанагарала, изыдҳәалоу Ажьырныҳәагьы), мамзаргьы зеижәтәи ашәышықәсазы ҳауаажәлар ишырҳәоз еиҧш — Қьырсаныҳәа, ҳаԥылоит. Ари аныҳәа, ҳәарада, аӡбахә змаҳац уаҩы дыҟам. Уи аҭоурых акырӡа инарҭбааны иахцәажәахьоу рацәаҩуп. Убриа аҟнытә даҽакы ацҵаны аҳәара уадаҩуп. Аха иагьа ус иҟазаргьы, исҭахуп, акык-ҩбак схәыцрақәа зҿлымҳара рышәҭарц.
Ишдыру еиԥш, ҳ-Аҳ Ду Иаса Қьырса ихаҿсахьа есқьынгьы аинтерес ду аман. Еицырдыруа Британиатәи аенциклопедиаҟны Иара изкуп 20 000 жәа. Уи егьырҭ ауаа дуқәа — Аристоте́лис, Цициро́н, Пла́тон, Але́қсандрос Македониатәи уҳәа реиҧш иҟаз ирызку аасҭа акыр иеиҳауп. Избан абас еиԥш иҟоу аинтерес замоу Иаса Қьырса ихаҿра?
Қьырса ныҳәа аҭоурых аҟынтә иаҳдыруеит, Иаса Анан Мариа лцәа далашәеит Аԥсы Цқьа ила. Иаҳдыруеит, Иара Нцәак иаҳасабала дшыҟаз Ижьра́ ҟалаанӡагьы. Аиашазы, ганкьахьала, уи Дуаҩыҵәҟьаны диит: дсабиин, ахәыҷра дҭысит, изҳаит. Даҽаганкахьала, уи иҵабыргны, Дынцәаҵәҟьан. Ус анакәха, Иаса Қьырса ихаҿраҟны диит ҿырҧшышьа змам, акырӡа иҳаракны игылоу ауаҩы, зхаҿраҟны Анцәа иԥсабарагьы ауаҩытәҩса иԥсабарагьы еиҟәыгашьеи еилаҵәашьеи рымамкәа еидызкылаз.
Даҽа хшыҩҵакыкгьы. Қьырса Иира ахҭыс ала иумбар залшом, ақьырсианраҟны Анцәа Ду, зегьы зшаз, ауаҩы шаҟа дизааигоу. Шаҟа ауаҩы диҭаху Уи, ҳара иныҟәаҳго ацәеижь Ихы ианаҭәеишьа. Ауаҩы ицәеижь Анцәа изидикылаз акьанџьа аҳасабала Ихы иаирхәарц азы акәӡам. Иеиҭасҳәоит, Уи дуаҩыцқьаны ауп дышиз.
Анцәа Ду абасҟак данаҳзылбаа, абас, ҳара, есқьынгьы иакәы́м зуа бзиа ҳаниба, иахәҭаӡами нас ҳаргьы маҷӡак акәзаргьы ажәҩан ахь ҳхы ҳархар, шьаҿа хәыҷык Иахь иҟаҳҵар?
Қьырсаныҳәа ауха имҩаԥаҳго Анцәа иҳәараҟны изныкымкәа ашәаны иаҳҳәоит абасеиԥш иҟоу ажәақәа злоу аҭра́ԥар: Уира, Қьырса ҳ-Анцәа, аԥсабара дырра лашараны иазкаԥхеит, избанзар уи ала аиаҵәақәа рымаҵ зуаз аиаҵәа аҟынтә идырҵан, Уара, аиашара Амра, уеихырхәареи, Уара, хыхьынтәи иаҳхалашо Амра, удырреи. Ҳ-Аҳ Ду, иумаз ахьӡ-аԥша!
Сгәы иаанагоит, абри ашәаҟны иазгәаҭоу «адырра лашара» иахьа Аԥсны иқәынхо ақьырсианцәа акырӡа иҳагны иҟоуп ҳәа. Ҳәарада, уи иахьа мацара акәӡам ианҳацәмаҷхазгьы.
Ааскьа сеиҭарыԥхьеит шәышықәса раԥхьа иҭыҵуаз аԥсуа газеҭ «Аԥсны» аномерқәа маҷымкәа. Иагьгәасҭеит, убасҟангьы ҿыц Аԥсны аҳәынҭқарра ашьақәгылара анцоз, аԥсуаа ҳкультура аҿыхара ианаҿыз, уи аус знапы алакыз ауаа — Дырмит Гәлиа, Самсон Ҷанба, Платон Шьаҟрыл уҳәа, урҭ ирывагылазгьы — Дырмит Маан, Елизбар Ачба реиԥш иҟаз усҟантәи аԥсуа қьырсиан ԥшьаҩцәа, зегьы еицҿакны иазгәарҭон: ақьырсиан дырра лашара аԥсыҽра иахҟьаны, ҳажәлар рыԥсҭазаараҟны ҵакы змам, иԥырхагаз, ауаҩы дыхзырҵәоз ақьабзқәеи аҵасқәеи ишрызҳаз. Убасшәоуп, саргьы излазбо ала, иахьагьы аҭагылазаашьа шыҟоу.
Иҵабыргу ҳ-Аҳ Ду, ҳ-Анцәа Ду, Иаса Қьырса сиҳәоит, хыхь сызлацәажәоз ашәаҟны зыӡбахә ҳәоу аиаҵәақәа рдырҩцәа Аџьамтәылаҟнытә иааны, ииз аԥшқа Қьырса иеихырхәаз, ҿыц игылаз аиаҵәа ишымҩақәнаҵаз еиԥш, ҳажәларгьы иахьатәи аныҳәа еиҭа адинтә хдырра еизырҳагатә мҩаны иаҳзыҟаиҵарц! Ҽаанбзиала шәнеиааит зегьы!
Archimandrite Dorotheos (Dbar),
Christmas 2022.
[1] «Иҽылзааигәеимтәит лԥа, аԥхьахша, длоуаанӡагьы» — ари иаанагаӡом Иаса Қьырса иира ашьҭахь Иасыфи Мариеи хаҵеи-ԥҳәыси реизыҟазаашьа рыбжьан ҳәа. Мап. Мариа Анцәа Иԥа лцәа далашәаанӡагьы, данлыхша ашьҭахьгьы дшыцқьаз дыҟан. Ҵакыла иеиҭоугозар, ҳзыхцәажәо аҳәоу абас иеиҿартәазароуп: «Иҽылзааигәеимтәит, ус, аҵыхәтәан, лԥа, аԥхьахша, длоуит, хьӡысгьы ииҭеит Иаса».
[2] “But he did not touch her until she gave birth to a Son” – this phrase does not mean that after the birth of Christ, Joseph began to live with Mary as with his wife. Before and after the birth of the Divine Infant, Mary remained a virgin. The meaning of the phrase is translated as follows: “And he did not know her, how she gave birth to her first-born son.”
[3] Аԥҟара — аԥааимбар Мы́са ила Анцәа аиудеажәлар ириҭаз аԥҟарақәа зегьы реидкыла аанагоит. Урҭ арбоуп Аԥшьаҩыра Ажәытә Аҳәахьа аҟны, аԥхьатәи хә-шәҟәык рыҟны.
Комментарии