Ацқьашәҟәы ауаҩы ицхраауеит аԥсҭазаара иқәнаргыло азҵаарақәа рыӡбараҿы, раҳасабраҿы, агәырҩа змоу игәырҩа ажьжьартә иҟанаҵоит, агәнаҳа закәу уеилнар-
каауеит Анцәа иус, уи иныҟәиго аҵабырг ду уаланархәуеит, иара Анцәа уизааигәанатәуеит.
Ауаҩы данхәыҷу, данымшәыц, Анцәа итәы ааилкаара аҟынӡа днаӡаанӡа, ацәгьеи абзиеи реиҩдыраара аницәыуадаҩу ҟалоит. «Маҷк аиаша днавагылар атәылаабгарым,― игәы иаанагоит уи. ― Знызаҵәык амц сҳәар иамоузеи, ҵыс хәыҷык аԥырра аҽазнакаанӡа аҭра хсырбар, уеизгьы-уеизгьы абӷа ҵысрым…». Аха, рыцҳарас иҟалаз ― ихәыҷу иду агәнаҳа гәнаҳауп. Абзиа хәыҷы аду ахылҵыр шалшо еиԥш, агәнаҳа хәыҷы агәнаҳа ду ахылҵыр ҟалоит. Насгьы, знык ус ихәыцыз иамхабзиахар даланагалар алшоит. Нас, уи убас уеимлаҳәа уакуеит, ацәцара уадаҩхоит. Ус иалагаз рахь имҩахымҟьо, иамыр-
ҟьало маҷҩуп. Уи иаргьы днасыԥдахоит, дызлоу ауаа рызгьы дгәырҩагахоит, дԥырхагахоит, ажәҩан азгьы дмыцхәхоит, адгьыл азгьы.
Ацқьашәҟәы ахьналагаҵәҟьо уиеиԥш иҟоу атәы аҳәоит: Раԥхьаӡа Анцәа иишаз ауаҩы иԥҳәысгьы иаргьы џьанаҭ баҳча Едем иҭеиҵеит. Урҭ ԥсра рықәымкәа иҟаиҵеит. Анцәа иреиҳәахьан, ашәырқәа зегьы рфалар шалшо, ацәгьеи абзиеи Рыҵла ада. «Уи агьама шаажәбаз шәыҧсуеит» ҳәа реиҳәеит. Аха амаҭ (аҩысҭаа) раԥхьаӡатәи ауаҩы Адам иԥҳәыс Ева илыҵалан, дыхнахит. «Ари ашәыр шәфар акгьы шәыхьӡом, ацәгьеи абзиеи ртәы еилышәкаауа, Анцәа шәиацлабуа шәҟалоит» ҳәа ланаҳәеит. Ева агьама лбеит уи ашәыр, лхаҵагьы иҿалҵеит. Иаразнак рылақәа хтит: ишыҟьантазыз еилыркаан, алаҳабӷьы амаҭәа алхны иршәырҵеит. Аха Анцәаиҳәатәы иахыԥеит. Анцәа урҭ Едем иҭицеит, иины иԥсуа зегьы иреиԥшны, агәаҟра, агәырҩа, ахьаа иацәыхьчамкәа, рыфатәрыжәтә ԥхӡашала иаадымрыхыр ԥсыхәа рмоуа иҟаиҵеит. Убри, раԥхьаӡа ауаҩы иамхаҟаҵаз агәнаҳа, ауаатәыҩса зегьы ирыгәнаҳахан, иахьауажәраанӡагьы иаҵоуп.
Дызусҭазаалак идыруазароуп Анцәа зегьы шибарҭоу, иара ицәӡаны ауаҩы акгьы шизыҟамҵо ― ицәгьаз, ибзиаз. Уи иааҟаиҵо зегьы уԥигалоит, абзиа ― бзианы, ацәгьа ― цәгьаны.
Ҳажәлар еснагь Анцәеи дареи еимадан, убри азоуп Анцәа иҟынӡа иҳараку ажәа зырҳәо. Урҭ ражәа иалаҵаны «абзиа ҟаҵаны аӡы иаҭ, ацәгьа ҟаҵаны иуҩыҵрак» ҳәа. Избанзар, абзиа ҟаҵаны аӡы иауҭаргьы иӡӡом, ацәгьаҟаҵаны иага иуҵәахыргьы иааԥшуеит.
Абарҭ реиԥш иҟоуа кыр рҟәышга, ааӡага уанаҳәоит Ацқьашәҟәы. Шаҟа уаԥхьо, иуҵо аҟара дгьыли жәҩани рымаӡақәа, иара убас, аԥсҭазаара закәу, ауаҩы изиаҭәашьоу, уи азы Анцәа иҿаԥхьа идуу аҭакԥхықәра атәы уҳәа акыр узаанартуеит, Анцәа уизааигәанатәуеит, ацәгьа-мыцәгьа, агәнаҳа еиҳа уацәыхьчахоит.
Анцәа имчала, ахәыҷқәа рзы еиҳаз еилкаа ирмарианы еиқәыршәоу Ацқьашәҟәы аԥсшәахь еиҭагоуп. Ари Ацқьашәҟәы инагӡаны, инарҵауланы аҵара ашьапы зларкуа ҭыжьымҭоуп. Насгьы, ахәыҷқәа ирдыруазар сҭахуп, аԥсуаа ақьырсианра динны ажәытәӡа издыкылаз ажәларқәа ишреиуоу. Аԥсуаа уи динс ианышьҭырхыз аахыс 1600 шықәса иреиҵамкәа иҵуеит. Убри инаркны, ҳәарада, анцәаиҳәара рхатәы бызшәалагьы имҩаԥыргон. Аха, еснагь амца зыцраз аԥсуа жәлар рҭоурых аҿы убасеиԥш аамҭақәа ҟалон, акыршәышықәса ажәытәӡа иалырхыз рдин аныҟәгара азин рымамкәа. Азеижәтәи ашәышықәса анҵәамҭазы ари рдин дырҩегь идырхынҳәит, еиҭадырҿыцит Аԥсшәахь еиҭаганы иҭрыжьит Ацқьашәҟәы ахәҭак ― Аҳәахьаҿыц «Евангелие», аԥсышәала «Агәырӷьаҿҳәаша» ҳәа изышьҭоу. Уинахысгьы «Агәырӷьаҿҳәаша» ахәҭақәа хаз-хазы аԥсшәахь ҿыц еиҭаганы иҭрыжьуеит, иаҳҳәап «Агәырӷьаҿҳәаша Иоанн иҟынтә» зныкымкәа аԥсшәахь еиҭаганы иҭыҵит Еиду Америка Аштатқәа рҿы.
Абиблиа ахаҭа адунеи аҿы иҟоу 1200 бызшәа рахь еиҭаганы иҭыжьуп. Уи аус баша иҟамлаӡеит: Анцәа абызшәарацәа аԥиҵеит, еиуеиԥшым абызшәақәа рышьҭыбжьхаа адунеи иахыҩларц, бызшәак мацара иахаанны акәымкәа. Ауаа, ажәларқәа иахьауажәраанӡагьы аилибакаара ахьрыгу еиуеиԥшым бызшәала иахьцәажәо азы акәӡам. Ауаа, Анцәа иус ишахәҭоу ианацныҟәа, Анцәа бзиа данырба, раԥхьаӡатәи ауаҩы импыҵҟьаз агәнаҳа аҟынтә ахҿыхразы рхы ианамеигӡа, дара-дарагьы ргәы еиҳа еизыбылуа, еилибакаауагьы иҟалоит.
Убарҭқәа зегьы рҟынтә, шьарда зҵазкуа акоуп ауаҩы Ацқьашәҟәы ихатәы бызшәала данаԥхьо, ихатәы бызшәала Анцәа даниашьапкуа. Абызшәарацәа, абжьырацәа зхоу ауаатәыҩса зшаз иараАнцәа иоуп, ауаҩы иага бызшәа идыруазаргьы, Анцәа инаигӡарц ииҭаху, ихы-иԥсы зегьы злеиҵо ажәа ихатәы бызшәа ишаҳәо аҽабызшәак иазҳәом, усҟан амчи агәыблыреи атәымбызшәа иазышьҭыхуам.
Абасала, Анцәа излаиацәажәо рхатәыбызшәала ауп. Уи ада Анцәа иқәнаго ажәа ауаҩы игәаҵа изыҭҳәаауам. Аҽабызшәак ала Анцәа иахь ирханы иуҳәо ажәа аҵакы ҵандахоит.
Убарҭқәа рҟынтә, иахьа Ацқьашәҟәы аԥсшәахь еиҭаганы, икьыԥхьны, иҭыжьны иҳауртә иалзыршаз зегьы Анцәа иу сду, амилаҭ ус дуҟарҵеит. Урҭ ҭабуп ҳәа раҳәаны, Ацқьашәҟәы ааҳартып, уаҳа ианакәзаалак иаҳмыркырц азы.
Комментарии